Bayanlar Dünyası

KARNI NEDEN AÐRIYOR?

Çocuğunuzun karnındaki ağrı pek çok nedene bağlı olabilir. Kimi zaman sorun sadece kolik  ya da kabızlıktır.  Kimi zamansa karın ağrısı  çok daha ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.  Bu nedenle anne babaların ağrının özelliğine ve ona eşlik eden belirtilere dikkat etmeleri büyük önem taşır. İşte bu noktada,  mutlaka bilmeniz ve dikkat etmeniz gerekenleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Özlem Karahasanoğlu sizin için yazdı. 

Karın ağrıları çocuklarda en sık rastlanılan ve tanı konulması en zor olan yakınmalar grubuna girer. Bazı araştırmalarda çocuk karın ağrılarının 95’ine belirli bir tanı konulamadığı gösterilmiştir. Bu tanı konulamayan gruplar genellikle gaz sancıları ve psikolojik kökenli karın ağrılarıdır. Küçük çocuklar karın ağrısının yerini, şiddetini, süresini belirtebilirken; bebekler karın ağrısını ağlama, huzursuzluk, ayakları karına çekme, emmede isteksizlik gibi belirtilerle gösterebilir.
 
En sık rastlanan neden: Gaz sancıları
Gaz sancıları küçük bebeklerde en çok akşamları meydana gelir. Bebekler sütle beslendiklerinden ve henüz yürüme eylemini gerçekleştiremediklerinden karınlarında oluşan gazı kolayca atamazlar  ve gidip gelici ağrı şeklinde ciddi gaz sancıları çekebilirler. Bacakları karına çekmek, ağlama, huzursuzluk gaz sancısının başlıca belirtilerindendir. Sırtını sıvazlama, karnına sıcak bir bez koyma, bacaklarında bisiklet çevirme benzeri hareketler gazın çıkarılmasına yardımcı olur.

Daha büyük çocuklar da şaşırtıcı olacak bir sıklıkta gaz sancısı ağrısı ile doktora götürülürler. Bazen bu ağrı o kadar şiddetli olur ki aile apandisit bile sanabilir. Muayenede apandisit olmadığı anlaşılır.

Çocuğun ateş ve kusmasının olmaması ve ağrının çok fazla yer göstermemesi de sorunun gaz olabileceğini gösteren belirtilerdir. Bu durumda lavman yardımı ile gaz ve kaka çıkışının sağlanması çoğu zaman sorunu giderir.Gaz giderici ilaçlar ve sıcak bir banyo da işe yarayabilir.

Apandisit olabilir mi?
Çocukta karın ağrısı olduğunda ailelerin aklına en çok gelen şey apandistir. Çoğu aile ani başlayan,şiddetli karın ağrısını “Çocuğum acaba apandisit mi oldu?” diyerek getirir. Apandisit tanısı çoğu zaman muayene ile konur. Ancak yine de emin olmak için kan sayımı, idrar tahlili, karın filmi, karın ultrasonografisi istenebilir.

Apandisit nedeniyle karın ağrısı çeken çocuk çoğu zaman sabah çok keyifli kalkmamış, iştahsız olduğunu bildirmiştir. Apandisit çoğu zaman karnın orta bölgelerinde belirginleşen bir ağrı olarak başlar. Hafif ateş, mide bulantısı, bazen bir-iki kusma olmuştur. Ağrı giderek şiddetlenmektedir ve orta bölgelerden sağ alt kadrana doğru inmektedir. Koltuk altı derecesi ile makat derecesi arasında normalde 1 dereceyi geçmemesi gereken ısı daha artmıştır.

Bu göstergeler mevcutsa, karna sıcak uygulanmamalı, doktor tarafından teşhis konulmadan ağrı kesici verilmemelidir. Karna sıcak uygulanması iltihaplanmış olan barsak apandisi bölgesinin patlamasına yol açabilir. Ağrı kesici verilmesi ise ağrının şiddetini azaltarak doktorun muayene bulgularını değiştirebilir ve yanlış teşhis konulmasına yol açabilir.

Ağrıya ishal de eşlik ediyorsa...
Ani başlayan karın ağrılarında sık rastlanılan sebeplerden biri ishallerdir. İshallerde karın ağrısının yeri çocuk tarafından belirlenemez. Sorduğunuz zaman genellikle tüm karnı gösterir. Mide bulantısı, ateş olabilir. Ağrıyı takiben sulu, pis kokulu ishal gelebilir.Bu durum, doktor muayenesini gerektiren  ve ishal yapan etkene göre tedavi gerektiren bir durumdur.

İdrar yolu enfeksiyonları
Ani başlayan veya kronik giden karın ağrılarında sık rastlanılan sebeplerden biri idrar yolu enfeksiyonları ve idrar yolu taşlarıdır. İdrar yolu enfeksiyonlarına bağlı karın ağrıları daha çok karnın alt taraflarında, kasıklara doğru ve belde hissedilebilir. Ağrıya ateş, mide bulantısı, kusma da eşlik edebilir. Ayrıca idrar yaparken yanma, acıma, sık idrara  çıkma gibi belirtiler de bulunabilir. Teşhis idrar tahlilinin de yardımı ile konulur. Tedavi   doktor tarafından düzenlenir.

İdrar yollarında taş
İdrar yollarında taş varlığında ağrı daha şiddetlidir. İdrar  rengi çay rengi gibi görülebilir. Çoğu zaman şiddetli ama zaman zaman molalar veren bir ağrıdır. Tanı  doktor muayenesi, idrar tahlili, karın filmi ve ulrasonografi ile konulur. Bazen ilaçlı film gerekebilir. Tedavi taşın yerine, büyüklüğüne göre değişir.

Ani başlayan karın ağrıları tehlike işareti
Ani başlayan karın ağrılarında korkulan sebeplerden biri bağırsakların birbiri içine geçmesiintusepsiyondir. Bu durum daha çok bebeklerde görülür. Ağrı çok ani başlar. Annenin çocuğun ağrısının hangi saniyede başladığını çok net olarak söyleyebildiği hemen hemen tek durumdur. Bu doktor için tanı koydurucudur. Bebek bağırır, tırmalar, annesinin kucağına tırmanmaya çalışır. Kıvrılır ve hiçbir şey ağrısını gideremez. Bir an kısa bir süre için çocuk rahatlar ancak akabinde ağrı tekrar başlar. Hemen hastaneye başvurulması gereken acil bir durumdur. Kusmalar ve çilek  jölesi görünümlü dışkı arkadan gelir.

Barsak tıkanmaları aralıklı gelen karın ağrıları ile karakterizedir. Karın ağrıları şiddetlidir, ateş yoktur ve zaman ilerledikçe kusmalar başlar. Bu hemen hastaneye başvurulması gereken acil bir durumdur.

Sorun kabızlıksa
Kabızlık müzmin karın ağrıları sebepleri arasında önemli bir yer tutar. Zaman zaman şiddetlenip ailenin doktora gelmesine sebep olabilirse de genellikle süreğen karın ağrısı nedenidir. Çocuklarda  tuvalete alıştırma döneminde  kabızlık gelişmesine sık rastlanır. Çocuğun kendi kakasından veya tuvaletten korkup kaka yapmak istememesi kakanın bağırsaklarda birikip katılaşmasına sebep olur. Şiddetli ağrı sırasında yapılan lavman genellikle ağrının son bulmasına yol açar. Kronik kabızlığın önlenmesi en başta diyetin düzenlenmesiyle olur.

Parazitler de karın ağrıtır
Kronik karın ağrılarında sık rastlanılan sebeplerden biri barsak parazitleridir. Bunlar çocukta karın ağrısına, mide bulantısına, makat kaşıntısına, kansızlığa sebep olabilir. Genellikle karın ağrısına sebep olurlarsa da bazen barsak solucanları yumaklar yapıp barsak tıkanmasına da yol açabilirler. Bu durumda hasta çok daha şiddetli bir karın ağrısıyla gelecektir.

Mide sorunları ve karın ağrısı
Erişkinler daha sık yakınmaya sebep olan gastrit ve ülser çocuklarda daha nadir görülür. Mide ile ilgili ağrılar genellikle göbek çevresinde,  göbeğin üstünde gösterilir veya çocuk tarafından yeri hiç tayin edilemez. Genellikle çok şiddetli değil müzmin bir ağrıdır. Geceleri daha sıktır. Genellikle yemeklerle ağrının belli bir ilişkisi yoktur. Ağrı besinlerle azalmış gibi görülür ancak besin alımından belli bir süre sonra artmış olarak geri döner. Kusma ağrıyı rahatlatır.
Küçük bebeklerde, ülserler kendini kusmalarla belli edebilir. Çocuklarda mide ülseri nedenleri arasında yanıklar, kafa travmaları, bazı ilaçlar ve stres yer alır. Tanı koymak için grafiler ve endoskopi gerekir.

Diğer nedenler
Bazı çocuklarda sütte bulunan bir şeker olan laktoza karşı toleranssızlık söz konusudur. Bu durum karın ağrısı, gaz sancısı, ishal  ve kramplara yol açabilir

Çocuklara hazmı güç gıdalar verilmesi ve çocuğun gıdayı iyi çiğnememesi yine karın ağrısı nedenleri arasındadır.

Bulaşıcı sarılıklarda da karın sağ üst bölümünde rahatsızlık hissi ve ağrı olur. Buna çoğu zaman mide bulantısı  ve idrar renginin koyulaşması da eşlik eder.
 
Bunlardan başka çocuklarda karın ağrısına yol açabilecek pek çok neden vardır. Ancak sayılanlar en sık rastlanılanlardır.

Ve psikolojik karın ağrıları
Çocuk karın ağrıları arasında psikolojik nedenler de önemli bir  yer tutar. Ancak bir çocuğun karın ağrısının psikolojik olduğu kanısına varmadan önce organik ya da fonksiyonel bir neden olmadığından emin olunmalıdır. Bunun için de doktor ile aile ayrıntılı bir görüşme yapmalı, doktor çocuk ile de iyi bir diyalog  kurmalıdır. Çocuğun fizik muayenesi hassasiyetle yapılmalıdır.

Okula uyum sağlayamayan ya da okuldaki bir durumdan memnun olmayan çocuklarda okul sabahlarındaki karın ağrıları çok tipiktir.Genellikle tatil günlerinde ağrı olmaz.

Çocuklarda psikolojik karın ağrılarına yol açabilecek nedenler başında okulla ilgili sorunlar, evdeki bir düzen değişikliği annenin çalışmaya başlaması, evden birinin uzaklaşması, ev değiştirilmesi vb. sevilen bir aile bireyinin kaybı, eve kardeş gelmesi, anne-babanın ayrılması, arkadaşlık problemleri gibi pek çok sorun psikolojik karın ağrılarına yol açabilir.

Aslında psikolojik karın ağrıları çocuğun aileye verdiği bir sinyaldir. “Huzursuzum, endişeliyim korkuyorum, bana yardım edin”demektir. Bu nedenle anne-baba ve doktorun çocuğa anlayışlı davranması, gerekiyorsa psikolog yardımı alınması ve sorunun çözülmesi gerekir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Özlem Karahasanoğlu